Stal szybkotnąca HSS
Termin HSS (High Speed Steel) stale szybkotnące jest używany do określania grupy stali wysokostopowych.
Angielskie oznaczenie „HSS” pochodzi od głównej zalety tych stali – możliwości szybszej pracy (szybszego skrawania) od tradycyjnych stali do pracy na zimno stosowanych na narzędzia skrawające.
Wyższa prędkość skrawania wynika ze zwiększonej odporności na odpuszczenie w stosunku do stali do pracy na zimno (temperatura pracy 500 – 600˚C, a nie 150-200˚C ).
Stale HSS swoje właściwości zawdzięczają wyższej niż w przypadku pozostałych stali narzędziowych zawartości chromu, molibdenu, wolframu, wanadu i kobaltu.
Każdy z tych pierwiastków wpływa na ogólną charakterystykę stopu w innym zakresie. Chrom zwiększa jego hartowność i twardość wtórną; Wolfram i molibden opóźniają procesy odpuszczania – zwiększają ogólną wytrzymałość i sprężystość narzędzi; Wanad natomiast – najbardziej węglikotwórczy z pierwiastków tworzących stop, zwiększa odporność na ścieranie szczególnie w wysokiej temperaturze.
Do niektórych stopów stali szybkotnącej dodaje się również kobalt, który wpływa (podobnie jak wanad) na zwiększa twardość stopu w wysokich temperaturach ale też przewodność cieplną.
Stale HSS możemy podzielić na 3 rodzaje :
HSS – stal szybkotnąca
HSS-E – stal szybkotnąca z dodatkiem kobaltu,
HSSE-PM – stal szybkotnąca proszkowa.
W skład stali HSS możemy zaliczyć następujące gatunki :
SW7M , SW18 , SK5M , SK10V
Stal szybkotnąca dzięki swoim niezwykłym właściwościom wykorzystywana jest w wielu rodzajach narzędzi i osprzętu.
Znajdziemy ją w wiertłach, tarczach tnących, frezach, przepychaczach, przeciągaczach, gwintownikach ale również w narzędziach ręcznych przeznaczonych do cięcia metalu.
Gatunek Norma C Mn Si P S Cu Cr Ni Mo W V
SW7M PN 0,82-0,92 >0,4 >0,5 >0,3 >0,3 >0,3 3,5-4,5 >0,4 4,5-5,5 6,0-7,0 1,7-2,1
1.3343 W.nr 0,86-0,94 >0,4 >0,45 >0,3 >0,3 — 3,8-4,5 — 4,7-5,2 6,0-7,0 1,7-2,0
R6M5; GOST 0,82-0,90 >0,5 >0,5 >0,3 >0,25 — 3,8-4,4 >0,4 4,8-5,3 5,5-6,5 1,7-2,1
SW18 PN 0,75-0,85 >0,4 >0,5 >0,3 >0,3 >0,3 3,5-4,5 >0,4 — 17,0-19,0 1-1,4
1.3355 W.nr 0,7-0,78 >0,4 >0,45 >0,3 >0,3 — 3,8-4,5 — — 17,5-18,5 1-1,2
SK10V PN 1,15-1,30 >0,4 >0,5 >0,03 >0,03 >0,3 3,5-4,5 >0,4 3,0-3,6 9-11,0 2,7-3,2
1.3207 W.nr 1,20-1,35 >0,4 >0,45 >0,03 >0,03 — 3,8-4,5 — 3,2-3,9 9-10,5 3,0-3,5